OTOMATİK CMK ATAMA SİSTEMİ
(OCAS)
PROJESİ VE ÇÖZÜMLERİ
5271 Sayılı Kanun gereği Baroların, bir suç şüphesi altında bulunan
kişiye yasanın zorunluluğu kıldığı durumlarda veya yasal şartları
varsa şüpheli, sanık yada mağdurun talebi halinde avukat
görevlendirmesi yapması yasal bir zorunluluktur. Mevcut düzenleme
gereği Baroların bu yasal yükümlülüğü yerine getirebilmesi ve
şüphelinin hukuki yardıma kavuşturulabilmesi için yetkili
makamlardan baroya avukat talebinde bulunulması gereklidir. Bu
yetkili makamlar Mahkemeler, Sorgu Hakimlikleri, Cumhuriyet
Savcılıkları, Kolluk Birimleri (Polis, Jandarma, Gümrük Muhafaza,
Sahil Güvenlik)' dir. Bu makamlar barolardan şüpheli, sanık ya da
mağdur için avukat talebini telefonla veya evrakla
istemektedirler.
OCAS Sistemi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Sanık ve Mağdurlar için
avukat görevlendirme işlemlerinin tamamen elektronik ortamda
yapılması ve kayıt altına alınmasını sağlayan bir sistemdir.
Avukat talep eden yetkili makamlar bu taleplerini bulundukları ilin
barosunun resmi web sayfası ile entegreli OCAS sisteminin web
portalı üzerinden sağladığı kullanıcı ekranından yaparlar. Sistem
yapılan avukat taleplerini değerlendirir ve hazırlanan nöbetçi
avukat listesinden puan sırasına göre görevlendirilecek avukatı
seçer. Nöbet listesi ve puanlar, savcılıklar avukatlar gibi
ilgililerce her zaman kontrol edilebilir. Böylece objektif bir
uygulama sağlandığı gibi baroda belirli dönemlerde bu listeleri ve
puanları yayınlama yükümlülüğünden kurtulmuş olur. Aynı zamanda
OCAS listeyi gece ve gündüz listesi şeklinde ayırabildiği gibi
avukatlar da listede kendilerini askıya alabilir, bilgilerini
kendileri güncelleyebilir. Örneğin telefon numarası değişen bir
avukat kendi kullanıcı ekranından değişen telefon numarasını
güncelleyebilir.
OCAS Sistemiyle İnternet hizmeti sağlayan datacenter'larda
metinden sese (text to speech) teknolojisi ile suçun konusu,
yeri, mağdurun adı, yaşı gibi talep bilgileri sesli
sisteme çevrilir ve (VOİP) teknolojisi ile bu bilgiler
listeden puan sırasına göre seçilen avukata sesli olarak
telefonla bildirilir. Avukata dosyayı kabul edebileceği red
edebileceği veya bilgileri tekrar dinleyebileceği şeklinde üç
farklı seçenek sunulur.
Avukat dosyayı kabul ettiğini ''1'' tuşuna basarak belirtirse,
dosya bilgileri kendisine sesli sistemle aktarılmaya devam eder.
Arkasından bilgilerin unutulmaması için sms yolu ile bu bilgiler
avukata iletilir.
Avukat dosyayı ret etmek isterse bunu ''2'' tuşuna basarak
belirtir. Bu durumda sistem red gerekçesini sorar ve bu gerekçeyi
baro tarafından değerlendirilmek üzere kayıt altına alır. Böylece
hangi avukatın, hangi dosyayı, hangi nedenle, ne zaman kabul
etmediği tespit edilmiş ve kaydedilmiş olur.
Avukat dosya bilgilerini tekrar dinlemek isterse ''3'' tuşuna
basarak bilgileri tekrar
dinleyebilir. Sistem hangi avukatın arandığını, kaç kere
arandığını, avukatın verdiği cevapları kayıt altına
almaktadır.
Dosyayı kabul eden avukat görevlendirildiği yeri telefonla ve sms
ile öğrendikten sonra yetki belgesini almak için baroya gelmesine
gerek kalmaksızın kendisine verilen kullanıcı şifresi ile internet
bağlantısı olan herhangi bir bilgisayardan yetki belgesini
alabilir. Aynı şekilde avukat talep eden yetkili makam kullanıcı
ekranından hangi avukatın kaç defa arandığını ve hangi avukatın
görevlendirildiğini görebilir.
Görev yerine giden ve kendisi için talepte bulunulan kişiye hukuki
yardımda bulunan avukat buna ilişkin tutanaklarını Baroya getirmek
zorunda kalmadan internet bağlantısı olan bir bilgisayardan
kendisine sistem tarafından verilen kullanıcı ekranındaki ifade
tutanağı bölümüne girerek işlemini tamamlamış olur.
Tutanakların bu şekilde elektronik ortama taşınması ile süreç
hızlandırılmış ve ifade tutanakları aynı anda baroya ulaştırılmış
olur. Baro da bu tutanakları inceleyip onaylayarak aynı şekilde ve
aynı hızda elektronik ortamda savcılığa gönderir. Böylece
evrakların geç gelmesinden birikmesinden ve dolaşımından
kaynaklanan gecikmelerin önüne geçilmiş olur.
Savcılık elektronik ortamda kendisine gelen bu belgeleri inceleyip
onayladığı an ödeme yapılması için gerekli formata bu belgeleri
sistem otomatik olarak dönüştürür. Suçun türüne göre ödeme
miktarlarını hesaplar ve savcılığın ödeme yapılması için tüm
makamlara (Mahkemeler, Defterdarlık, Bankalar) yapacağı
bildirimlere uygun hale getirir. Bunun sonucu CMK görevini alan
avukatın ücretini de aynı zamanda alabilmesi mümkün olur.
Atama işleminin her aşaması elektronik ortama taşınmasına rağmen
her ilgili gerekli her belgeyi sisteme girerek çıktısını alabilir.
Örneğin Baronun, mahkemeye ve avukata gönderdiği yetki belgesi
sistem tarafından avukatın ve mahkemenin kullanıcı ekranında
gözükmesinin yanı sıra mahkeme veya avukat sistemden Baro
Başkanının taratılmış veya elektronik imzalı yetki belgesini
belge olarak alabilir.
Avukatın görevlendirildiği yere zamanında gitmediğinin yetkili
makamlarca kontrolü sistem üzerinden yapılabilmektedir ve Baronun
belirlediği sürede görev yerine avukatın gitmemesi durumunda OCAS
sistemi otomatik olarak yeni bir avukat görevlendirerek önceki
avukata görevden alındığını bildirir.
Avukatlar OCAS sistemini telefonla arayarak, kendilerine atanmış
görevin bilgilerini öğrenmek, dosya kabulunü iptal edebilmek,
kendilerini geçici süreli askıya alabilmek, dosya bilgileri
hakkında sms telebinde bulunabilmek gibi birçok işlemi
gerçekleştirebilirler.