Ceza yargılaması alanında bir
avukatın hukuki yardımından faydalanma olanağından yoksun
bulunanlara avukat görevlendirilmesi, 18.11.1992 tarihinde kabul
edilerek, 01.12.1992' de Resmi Gazetede yayımlanan 3842 sayılı yasa
ile Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu' nda yapılan değişiklikle
başlamıştır. Yasa değişikliği ile oluşturulan görevlendirme sistemi
başlangıcından bu güne kadar münhasıran Barolara verilen
görevlendirme yetki ve yükümlülüğü ile yürütülmüştür.
CMUK' tan sonra 01 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5271
sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu' nun (CMK) 150.maddesi ile şüpheli ve
sanık durumunda olanların, 234.maddesi ile mağdur ve şikayetçinin
bir avukatın hukuki yardımından yararlanabileceği
düzenlenmiştir.
CMK' nun müdafi ve vekil görevlendirilmesine ilişkin
maddeleri ve uygulamaları; 19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren
5560 sayılı yasa ve bu yasa gereği 02.03.2007 tarihinde yürürlüğe
giren CMK Gereğince Müdafi ve Vekillerin Görevlendirilmeleri ile
Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik ile
esaslı biçimde değiştirilmiştir. Bu düzenlemelerle 1992
yılından bu yana süren ve Baroların özverili çalışmaları ile bir
sistem haline getirilen CMK müdafi ve vekil görevlendirme
uygulaması yeniden yapılandırılmıştır.
CMK müdafi ve vekil görevlendirmesi konusundaki
yönetmelik çıkarma yetkisi Adalet Bakanlığına verilmiştir.
Türkiye Barolar Birliğinin ve dolayısıyla Baroların sisteme
katılımı "görüş bildirme" düzeyine indirilmiştir. Sistemin
görevlendirme ve ücretlendirme süreçleri birbirinden ayrılmıştır.
Baroların görevlendirme konusundaki takdir yetkisi de
kaldırılmıştır. Yönetmelikle Baroların sistem içindeki yeri;
müdafi ve vekil talep eden kurumlardan (yönetmelik m.5)
iletilecek avukat istemlerine görevlendirme yapmak (yönetmelik
m.6) ve görevlendirilen avukatların ücret ve gider taleplerini
inceleyerek ödeme yapacak savcılıklara göndermekle (yönetmelik
m.11) sınırlandırılmıştır. CMK uygulamasında 5560 sayılı
yasa ile oluşturulan yeni sistemde Cumhuriyet Başsavcılıklarına;
görevlendirilen müdafi ve vekillere ödenecek ücret ve giderleri,
Barolar tarafından gönderilen ödeme evraklarını inceleyerek,
düzenleyecekleri ödeme emri ile ödeme yetkisi
verilmiştir. (yönetmelik .11)
İzmir Barosu CMK görevlendirme listelerinde 2011 yılı Mayıs ayı
itibariyle toplam 1586 avukat yer almaktadır. Görev alan
avukatların 1310' u İzmir merkezde, 276' sı İzmir' e bağlı 19
ilçede görev yapmaktadır.