GELİŞİM SÜRECİ VE GENEL ÇALIŞMA PERSPEKTİFİ:

İzmir Barosu İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezi, 1994 yılında Uluslararası İlişkiler Ve Ulusal Üstü Hukuk Komisyonu olarak çalışmalarına başlamıştır. Gönüllü hukukçulardan oluşan merkez 1995 yılı Kasım ayında İzmir Barosu Yönetim Kurulu kararı ile merkez yapılanmasına kavuşmuştur.

Nasıl Tanımlanmalıdır?

Öncelikle bir araştırma merkezidir. Araştırma faaliyetlerinin akademik birimler çatısı altında yapıldığı gibi genel kanı oluşmuşsa da, hukuk bilimin içeriği, bu tür yapılanmaların, her hukuksal kurum ve kuruluşta bulunmasını gerekli kılmaktadır. Son tahlilde normatif bir bilim olan hukuk, öğreti ve uygulamadaki etkilerini eş zamanlı olarak göstermekte, kurumsal reflekslerini de bu çerçevede gerçekleştirmektedir.

Buradan yola çıkıldığında gerek mesleki bir kuruluş olan baroların gerekse avukatlığın sürekli bir yenilenme mesleği olmasının sonucunda; birikimlerin toplanıp değerlendirildiği kurumların, baro bünyesinde bulunması doğal bir ihtiyaç olarak kendini dayatmıştır.

Özetle hukuki öğreti, uygulama ve sonuçlarının ancak bir arada gelişebilir olması; bilgilenme sürecinin hızlı ve ulaşılabilir olmasını gerekli kılmaktadır bu da araştırma merkezi vasfında somutlaşmıştır.

Avukatlık Kanunun 76. maddesi gereği Baroların İnsan Hakları alanında yapmaları gereken çalışmalarda, İzmir Barosu İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezinde varlığını somutlaştırmıştır. 

Merkez kuruluşundan bugüne kadar nasıl çalışmış, neler yapmıştır?

Merkez kuruluşundan bugüne etkin çalışma yöntemleri geliştirerek ve farklı sistemler oluşturmak ve tüm bunlara bağlı olarak insan hakları ve hukukun diğer alanlarında çalışma yürütebilmek için kollektif, uzun erimli, projelendirmeye dayalı aktif bir faaliyet seyri yürütmüştür. Bu çalışma biçimi, yaygın ve sistemli insan hakları ihlalleri ile mücadelenin gereği olarak biçimlenmiştir. İnsan hakları alanına tekil katkıların yanında, kolektif çalışmanın bu alandaki çabaları kurumsallaştırarak kalıcı ve etkin hale getireceği inancıyla sadece hukukçular arası bir dayanışmaya değil ulusal ve uluslararası düzlemdeki insan hakları kuruluşlarıyla iletişime de gereksinim duyulmuştur. Merkez tarafından yapılan çalışmalarda, iç hukuk normlarının yanı sıra gerek usulünce onaylanarak yürürlüğe girmiş ve gerekse henüz bu aşamaya gelmemiş olan uluslararası hukuk belgeleri değerlendirmeye alınmıştır. Bu çerçevede Merkez'in önceliği, hukukçuların insan hakları alanında donanımlarını arttırmak olmuştur. Hedef kitlesi avukatlar, stajyer avukatlar, yargıçlar ve savcılar olan çalışmalar Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve denetim mekanizmaları üzerine odaklanmaktadır. Hukukçulara yönelik etkinlikler sırasında hükümetler arası ve/veya hükümetler dışı kuruluşlarla işbirliğine gidilmiş, çeşitli üniversitelerden katkılar sağlanmıştır. Aynı doğrultuda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru sürecinde olan hukukçulara bilgi ve dokuman desteğinde bulunmuştur. Yanı sıra, gerek araştırma ve gerekse tez çalışmaları için kaynak gereksiniminde bulunan hukukçular, araştırmacılar ve yurttaşlara Internet üzerinden ya da Merkez kitaplığından katkıda bulunulmuştur.

Merkez, insan hakları konusundaki bilgilendirmeleri önemsemekle birlikte insan hakları ihlallerinin ancak davranış değişikliği ile mümkün olacağı inancını taşımaktadır. Bu anlamda, deneyimli bir eğitimci grubu tarafından çeşitli meslek gruplarına ve öğrencilere yönelik seminerler düzenlemektedir. Temel hedefi genç nüfus, polis, öğrenciler, hak ihlalleri yoğun  olarak yaşanan mevkilerdeki halk ve eğitimciler olan seminerlerde insan hakları hukukuna ilişkin bilgilerin yanında alana dair kavramlar tartışma konusu yapılmıştır.
Merkez tarafından yürütülen bu çalışmalar, çalışmalara katılan hukukçular tarafından biçimlendirilmiş ve uygulanmıştır. Gerek gündemlerin oluşması, gerek kararların alınması ve bu kararların yaşama geçirilmesi avukat ve stajyer avukatlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Tüm çalışanlar gönüllü katkılarıyla çalışmalar içerisinde yer almışlardır.

Merkez işleyişi, temel olarak gönüllü hukukçuların kollektif çalışması üzerine kurulmuştur. Temel çalışma perspektifi teorik alt yapının pozitif hukuk sürecine ve uygulama alanlarına aktarımı biçiminde gerçekleşmiştir. Genelde hukuk biliminin özelde ise insan hakları olgusunun çok yönlülüğü, dinamik yapısı ve geniş etki sahası dikkate alınarak, merkez, kurumsallaşma çerçevesinde ulusal ve uluslararası akademik yapı ve insan hakları kuruluşlarıyla da buluşturulmuştur.

Merkez çalışma sahalarının, artan ihtiyacı karşılayacak ve kapsayacak biçimde geliştirilmesi gerekliliği ortaya çıktığından, 2005 yılı içerisinde Merkez çalışma ilkelerini ve perspektifini detaylı olarak kapsayan bir yönergeye kavuşturulmuştur.

İzmir  Barosu İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezi, çalışma alanlarını hukukun tüm pratik ve teorik çalışmalarını kapsayacak şekilde genişletmiş, yayın, eğitim, alan çalışmaları, konferans, seminer, sempozyum ve bireysel başvuruların karşılanmasında aktif bir role sahip olduğu gibi, tüm Baro organ ve birim çalışmalarının koordinasyonunda da faaliyet yürütür hale gelmiştir.